Powrót do natury i jego konsekwencje

Klimat Nauka Sprawdzam ,

1. Skala zjawiska – liczebność którego gatunku z potencjalnie niebezpiecznych rośnie najszybciej?

1. Wilk (Canis lupus)

  • Liczebność: ~2 000 osobników (dane GIOŚ 2023).
  • Trend: Wzrostowy (w 2000 r.: ~500 szt.; w 2010 r.: ~800 szt.).
  • Zasięg: Cała Polska, z koncentracją w woj. podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim.
  • Źródło: GIOŚ 2023, WWF Polska.
  • Uwaga: Tabela zawiera nieaktualne dane (podano 1 500, podczas gdy populacja przekroczyła 2 000).

2. Dzik (Sus scrofa)

  • Liczebność wiosną 2024: ok. 55 000 (zgadza się z danymi GUS i PZŁ).
  • Odstrzał w sezonie 2023/24: 245 567 szt. (dane Polskiego Związku Łowieckiego).
  • Trend: Spadkowy z powodu ASF i intensywnych polowań (w 2020 r.: 150 000 szt.).
  • Źródło: PZŁ, GUS 2024.

3. Bóbr (Castor fiber)

  • Liczebność: 149 900 (dokładnie: 150 000 wg GIOŚ 2024).
  • Trend: 5-krotny wzrost od 2000 r. (wtedy: 30 000 szt.).
  • Rola: Gatunek kluczowy dla ekosystemów wodnych.
  • Źródło: RMF24, GIOŚ.

4. Łoś (Alces alces)

  • Liczebność 2023: 34 500 (zgadza się).
  • Trend: 10-krotny wzrost (w 2001 r.: 3 500 szt.), nie 17-krotny.
  • Ekspansja: Zachód Polski (woj. lubuskie, zachodniopomorskie).
  • Źródło: PZŁ Czempin, Instytut Biologii Ssaków PAN.

5. Niedźwiedź brunatny (Ursus arctos)

  • Liczebność: ok. 120–150 (głównie Karpaty, Bieszczady).
  • Trend: Stabilny wzrost (w 2010 r.: 100 szt.).
  • Ochrona: Ścisła; konflikty z człowiekiem rosną.
  • Źródło: WWF Polska, Tatrzański PN.

Dlaczego populacje rosną?

  • Ochrona prawna i strefa Schengen dla zwierząt – wiele gatunków zyskało status ściśle chronionych, a korytarze ekologiczne ułatwiają migracje.
  • Mild winters + nadmiar jedzenia – łagodniejsze zimy, kukurydza na polach i otwarte śmietniki sprzyjają dzikom czy wilkom.
  • Zmiana krajobrazu – mozaika upraw, zadrzewień i nieużytków daje schronienie nawet dużym ssakom.

2. Ekosystem vs. człowiek – pierwsze pęknięcia

  • Kolizje drogowe: tylko w woj. podlaskim w 2024 r. odnotowano >900 zgłoszonych zderzeń ze zwierzyną, 5 osób rannych bia24.pl.
  • Dziki w miastach: śmietniki i zakaz odstrzału w zabudowie sprawiają, że spacerujące po osiedlach lochy to już codzienność – temat podjął sejmowy zespół ds. dzikiej zwierzyny w marcu 2025 r. zyciepw.pl.
  • Niedźwiedzie szukające śmietników: w maju 2024 w Tarnawie Dolnej i Bykowcach misie wywracały kubły; w czerwcu jeden osobnik poważnie ranił turystę w Bieszczadach rmf24.pl.
  • Wilki tracą dystans, ale… ­– analiza Stowarzyszenia „Wilk” pokazuje, że potwierdzone ataki na ludzi pozostają ekstremalnie rzadkie; częściej mylimy psa z wilkiem polskiwilk.org.pl.

3. Rola leśników i myśliwych – między biologią a polityką

Aktywny podmiotCo robi?Kontrowersje
Myśliwi (PZŁ)regulują liczebność gatunków łownych, wykonują odstrzał sanitarny dzikówskala strzelań (2,5 mln dzików od 2016 r.) kwestionowana przez naukowców i PROP prop.gov.ploko.press
Leśnicy (Lasy Państwowe)prowadzą dokarmianie zimowe, budują lizawki mineralnesami apelują, by mieszkańcy NIE dokarmiali, bo to uczy zwierzęta żebractwa asta24.pl
Ruchy ekologiczneGreenpeace, Stow. „Wilk”, Koalicja Niech Żyją! – mobilizują opinię publiczną przeciw polowaniom i osłabieniu ochronyzarzut „ochrony za wszelką cenę” – ich veto często blokuje szybkie interwencje, np. odstrzał problemowych wilków greenpeace.org

4. Zwierzęta bez strachu – skutki plusy i minusy

Skutek pozytywnySkutek negatywny
Ekoturystyka – łatwiej zobaczyć wilka czy bobra z platformy obserwacyjnej.Szkody w uprawach i infrastrukturze – tamy bobrowe zalewają łąki; dziki ryją boiska.
Regulacja ekosystemu – wilki obniżają presję jeleni na lasy, bobry retencjonują wodę.Ryzyko epidemiologiczne – ASF u dzików, wścieklizna przenoszona przez oswojone lisy/psy.
Większa tolerancja społeczna na przyrodę – widok łosia 5 km od stolicy już nie szokuje.Realne zagrożenie incydentalne – ataki niedźwiedzi habituowanych na ludzkie jedzenie.

5. Czy da się pogodzić ochronę z bezpieczeństwem?

  1. Zarządzanie adaptacyjne – zamiast jednego modelu dla całego kraju, plany oparte na lokalnym zagęszczeniu.
  2. „Twarde” i „miękkie” narzędzia – od pastuchów elektrycznych i koszy na śmieci odpornych na niedźwiedzie, po selektywny odstrzał konkretnych problemowych osobników.
  3. Edukacja – zakaz dokarmiania dzikich zwierząt powinien być tak powszechny jak zakaz palenia w windzie.
  4. Monitoring naukowy + partycypacja NGO – dane z telemetrii i fotopułapek udostępniane publicznie uspokajają debatę.

6. Podsumowanie

Zwiększające się populacje dużych ssaków w Polsce są dowodem sukcesu ochrony przyrody, ale też testem dla naszej zdolności do zarządzania środowiskiem, które sami zdominowaliśmy. Ostatecznie „ochrona wszystkiego” bez elastycznego podejścia może obrócić się przeciw zarówno ludziom, jak i samym zwierzętom. Kluczem jest równowaga – więcej nauki, mniej emocji.

Źródła

Fakt-check krótkim okiem

Dane liczbowe oparto na ostatnich dostępnych raportach PZŁ, GUS oraz źródłach rządowych i NGO; wszystkie przytoczone wartości odnoszą się do roku 2023/2024, o ile nie zaznaczono inaczej. Artykuł równoważy narracje myśliwych i organizacji ekologicznych, wskazując miejsca, w których ich argumenty przeczą ustaleniom nauki (np. skuteczność masowych odstrzałów w zwalczaniu ASF). Wszystkie cytowane dokumenty i publikacje są jawne; tam, gdzie użyto danych prasowych, zweryfikowano je z raportami instytucjonalnymi.

Tag

Przeczytaj inne

Opublikuj komentarz

Mogłeś przegapić